Tommaso Campanella Kimdir?

Doğum tarihi: 5 Eylül 1568, Stilo, İtalya

Ölüm tarihi ve yeri: 21 Mayıs 1639, Paris, Fransa

Tommaso Campanella’nın Hayatı

Tommaso Campanella , orijinal adı Giovanni Domenico Campanella , (Doğum 5 Eylül 1568, Stilo, Napoli Krallığı İtalya – ölüm 21 Mayıs 1639, Paris , Fransa), Rönesans hümanizmini Roma Katolikliği ile uzlaştırmaya çalışan İtalyan filozof ve yazar teoloji.En çok İspanya tahtının tutsağı olduğu sırada (1599-1626) yazdığı sosyalist eseri La citta del sole (1602; “Güneşin Şehri”) ile hatırlanır.

1583’te Dominik tarikatına girerek Tommaso adını aldı ve Skolastik Aristotelesçiliğin rakibi olan İtalyan filozof Bernardino Telesio’nun çalışmalarından etkilendi.Campanella, emirinden izin almadan 1589’da Napoli’ye gitti.Philosophia sensibus demonstrata (1591; “Duyularla Kanıtlanan Felsefe”) eserini yayımladı. Telesio’nun felsefeye ampirik bir yaklaşıma duyduğu ilgiyi yansıtarak, felsefenin temeli olarak insan deneyiminin gerekliliğini vurguladı. Çalışma, sapkınlıktan tutuklanması, yargılanması ve kısa süreli hapse atılmasıyla sonuçlandı.Serbest bırakıldığında Padua’ya gitti ve burada tutuklandı, sodomi ile suçlandı (1593), beraat etti ve ardından bir Yahudiyi Hristiyan inancına ilişkin meseleler üzerine bir tartışmaya sokmakla suçlandı.Yargılanmak üzere Roma’ya gönderildi , 1596’da suçlandığı olaydan vazgeçti.

Campanella’nın pragmatizme ve siyasi reforma olan ilgisi, şu erken dönem yazılarında zaten belliydi:De monarchia Christianorum (1593; “Hıristiyan Monarşi Üzerine”) veDialogo politico contra Luterani, Calvinisti ed altri eretici (1595; “Luthercilere, Kalvinistlere ve Diğer Sapkınlara Karşı Siyasi Diyalog “), günahkâr insanlığın, evrensel bir kilise imparatorluğunun kurulması üzerine kurulu bir dinsel reformla yeniden canlanabileceğini ileri sürdü . Bu soyutlamalar, halkın sefaletinin onu derinden etkilediği 1598’de Stilo’ya dönüşünden sonra, daha sınırlı ama yine de ütopik bir reform planına yol açtı. Bu plana uygun olarak Campanella, 1599’da Calabria’daki İspanyol yönetimini devirmek için düzenlenen bir komplonun ruhani lideri oldu .. Arsa keşfedildi ve tutuklandı ve Napoli’ye götürüldü. Komplodaki liderliğini itiraf etmesi için işkence altında zorlandı, ölümden kaçmak için deli numarası yaptı ve ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Hapishanede Campanella, Roma Katolik ortodoksluğuna geri döndü ve ünlü ütopik eserini yazdı.La citta del sole. Onun ideal devleti, her insanın toplumun iyiliğine katkıda bulunmak için tasarladığı, akılla aydınlanmış insanlar tarafından yönetilmekti.Özel mülkiyet, aşırı zenginlik ve yoksulluk ortadan kalkardı, çünkü hiç kimseye ihtiyaç duyduğundan daha fazlasına izin verilmezdi.

Campanella’nın 27 yıllık hapis cezası sırasında, lirik şiirler de yazdı ve bunlardan sadece birkaçı hayatta kaldı.Scelta (1622; “Seçmeler”). Bazı eleştirmenler tarafından dönemin İtalyan edebiyatının en orijinal şiiri olarak kabul edilen koleksiyonda madrigaller, soneler, geleneksel aşk şiirleri ve metafizik ilahiler yer alıyor. OnunMetafisica (1638), güç, bilgelik ve sevgiden oluşan üçlü bir yapıya dayanan metafizik teorisini açıklar.Theologia’nın 30 kitabında (1613-14), Roma Katolik doktrinlerini metafizik teorisinin ışığında yeniden ele aldı.

1626’da serbest bırakıldıktan bir ay sonra Campanella, sapkınlık suçlamasıyla Roma’da hapsedildi. Papa’nın beğenisini kazanmak için yağcılık ve astrolog olarak ününü kullandı.VIII.Urban ve 1629’da serbest bırakıldı.Yeni fikirlerini Roma tarafından kabul ettirmek için boşuna uğraştı, ancak 1634’te Napoli’deki İspanyol karşıtı bir komploda suç ortaklığının keşfedilmesi, Fransa’ya kaçmasına neden oldu ve burada Kral tarafından Fransa’da karşılandı ve ölene kadar Fransa’da yaşadı.

Campanella, 1639’da Paris’te öldü.

Campanella, hapisteyken Güneş Ülkesi’ni yazdı. Yüzyıl önce yaşamış Thomas More gibi, Campanella da yapıtında Platon’un Politea’sını (Devlet 1942, 1946) örnek alır. Güneş Ülkesi’nin yöneticileri aydın kişilerdir.Ülkenin en yüksek yöneticisi filozof bir rahiptir.Her birey, topluma yararlı olacak şekilde bir görev üstlenir. Özel mülkiyet yasak olup, her şey ortaktır.

Lirik şiirlerini bir araya getirdiği Scelta (1622; Seçmeler), Metafisica (1638; Metafizik) ve Theologia (1613-1614; İlahiyat)

Tommaso Campanella’nın Sözleri 

Paylaşsaydı insanlar Yararları, mutluluğu ve ahlâkı Cennet olurdu dünya.

Dünyanın bir hiçten mi, yoksa başka dünyaların yıkıntılarından mı ya da kaostan mı türediğine karar vermek çok güç.

Bizler ne yaptığını bilmeyen, gözleri bağlı yürüyen insanlarız.

İnsan; güç, bilgelik ve sevgi sayesinde değer kazanır.

Bencil davranışlar, eninde sonunda, toplum güçlerinin çatışmasına yol açar.

Yoksulluk insanları alçaltır, hileye, hırsızlığa, yalancılığa, serseriliğe götürür; onlarda yurt sevgisini azaltır. Zenginlikse, gururlu, cahil, küstah, hain, palavracı, bencil ve iftiracı yapar. /

Mutlu bir altın çağ olduysa eskiden niçin bir kez daha olmasın? Her şey dönüp dolaşıp gelmiyor mu eski yerine?

Düzensizlik, başıbozukluk kötülüklerin kaynağıdır ve bizleri iyiliğe zorlayan her ihtiyaç mutlu bir ihtiyaçtır.

Kavrayışım arttıkça bilgim eksiliyor.

Sana yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapma ve sana yapmalarını istediğin şeyi de onlara yap!

Yeryüzünde ne varsa hepsi herkesin ortak malı olmalıydı. Ne var ki biri çıkıp, haksız olarak, ‘bu benim’, bir başkası ‘şu benim’ dedi.

Uyanık, temiz sevgiler gelirdi diyorum azgın, kör sevgiler yerine yalan dolan, bilgisizlik yerine gerçek bilgi gelirdi ve kardeşlik zorbalığın yerine.

Güneş Ülkelilere göre kötülük, ana babalardan çocuklara suçtan çok ceza biçiminde geçmiştir.

Dünyanın bütün kitapları doyuramaz kafamın açlığını. Neler neler okumadım! Ama yine de kafamın açlığından ölüyorum. Anlayışım arttıkça bilgim eksiliyor.

Bir kötülükten kaçayım derken, bin bir kötülüğe düşeriz.

Başkasına yararlı olacak şekilde hizmet vermek tek saygınlık rütbesidir.

Ama bu üç yöneticinin hepsi filozof olmak zorunda; bu da yetmiyor, tarihçi, doğa bilimci ve hümanist de olmalılar.

Güneş Ülkeliler ölümden korkmazlar.

Zayıf ve fakirsek, bu sefer de aç gözlü, kurnaz ve iki yüzlü insanlar oluyoruz.

Refah ve barış birlik olmadan sağlanamaz.

Felsefe Eleştiridir.

Aslında kötülerin keyifli görünen hayatı mutsuz bir yaşamdır.

Her şey kendi benzerini arar ve bulur.

Düşündüğüm, öğütlediğim gibi benim paylaşsaydı insanlar yararları, mutluluğu ve ahlâki cennet olurdu dünya.

Yüksek mevkiler elde etme hırsları yüzünden yozlaşmamış olsalardı çok daha kutlu insanlar olur, mala mülke bu kadar düşmez, herkese daha fazla faydaları dokunurdu.

Mutlu bir altın çağ olduysa eskiden niçin bir kez daha olmasın? Her şey dönüp dolaşıp gelmiyor mu eski yerine? Düşündüğüm, öğütlediğim gibi benim paylaşsaydı insanlar yararları, mutluluğu ve ahlâki cennet olurdu dünya.. Uyanık, temiz sevgiler gelirdi diyorum azgın, kör sevgiler yerine yalan dolan, bilgisizlik yerine gerçek bilgi gelirdi ve kardeşlik zorbalığın yerine.