Tarihte Artuklular kimdir?

Artuklular, 1102 yılında, Güney ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde Artuk Bey tarafından kurulmuş bir beyliktir.

İsmini Türkmen beyi olan ‘seyyid’ Artuk Bey’den almıştır. 1086 yılında Kudüs’ü alan Artuk Bey aynı yıl vefat etmiştir. Daha sonrasında Artuklu lar Hasankeyf, Mardin ve Harput olmak üzere üç ana koldan idare edildiler.

Mardin kolunun kurucusu İlgazi Bey’dir. Artuklu Beyliği güneydoğudaki Mardin, Hasankeyf ve Harput bölgelerinde 1102-1409 yılları arasında hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen Beyliğidir.

Fırat ve Dicle nehirleri arasında Mezopotamya bölgesinde, tarih boyunca pek çok medeniyet yerleşmiştir.Bir dağın tepesinde kurulmuş olan Artuklu, Yukarı Mezopotamya’nın en eski yerleşim yerlerinden biridir.M.Ö.4500’den başlayarak Arami, Süryani, Subari, Sümer, Akad, Babil, Mitanniler, Asur, Pers, Bizans, Araplar, Selçuklu, Artuklu, Osmanlı hakimiyetine girmiştir.

ARTUKLU İlçesi, mimari yapısı, arkeolojik, tarihi ve görsel değerleri ile zamanın durduğu izlenimini veren şiirsel kentlerden biridir.Artuklu, farklı dini inanışlara özgü, sanatsal açıdan da tarihi değeri olan camiler, türbeler, kiliseler, manastır ve benzeri dini eserler barındırmaktadır.

Artukluların bırakmış olduğu belli başlı eserler

Hatuniye Medresesi, Muzafferiye, Hüsamiye, Şehidiye, Semanin Medreseleri, Malabadi Köprüsü, Koçhisar Ulu Camii, Hasankeyf ve Necmettin Külliyesi vardır.

Artukluların Beyleri Kimlerdir?

Toplamda 307 yıl boyunca Güneydoğu topraklarını koruyan bir beylik olan Artukluların beyleri aşağıda sıralanmıştır.

Mardin’i Yöneten Beyler

Necmeddin İlgazi 1104-1122

Hüsameddin Timurtaş 1122-1154

Necmeddin Alpı 1154-1176

Kutbeddin İlgazi 1176-1184

Hüsameddin Yavlak Yörükaslan 1184-1201

Mansur Nasreddin Artuk Arslan 1201-1239

Said Necmeddin Gazi 1239-1260

Muzaffer Ebulfeth Fahreddin Karaaslan 1260-1290

Semseddin Davud 1292-1294

Mansur Necmeddin Gazi 1294-1312

Adil İmadeddin Ali Alpı 1312

Salih Şemseddin 1312-1363

Mansur Ahmed 1363-1367

Salih Mahmud 1367

Muzaffer Davud 1367-1376

Zahir Mecdeddin İsa 1376-1407

Salih Şihabeddin Ahmed 1407-1409

Hasankeyf’i Yöneten Beyler

Müineddevle Sökmen Bey 1098-1104

İbrahim 1104-1109

Rükneddin Davud 1109-1144

Ebulharis Fahreddin Karaaslan 1144-1167

Nureddin Muhammed 1167-1185

Mesud Kutbeddin 1185-1200

Salih Nasreddin Mahmud 1200-1222

Mesud Rükneddin Mevdud 1222-1231

Harput’u Yöneten Beyler

İmadeddin Ebubekir 1185-1203

Nizameddin Ebubekir 1203-1223

Nizameddin İbrahim 1223-1224

Şemsüddevle Süleyman 1224

İzzeddin Ahmed 1224-1234

Halep’i Yöneten Beyler

İlgazi Bey 1117-1121

Eburebi Bedriddevle Süleyman 1121-1123

Belek Gazi 1123-1124

Timurtaş 1124

İzzeddin Ahmed 1224-1234