Otto Haxel Kimdir?

Doğum: 2 Nisan 1909, Neu-Ulm, Almanya

Ölüm tarihi ve yeri: 26 Şubat 1998, Heidelberg, Almanya

Otto Haxel Biyografi

Almanya’dan nükleer fizikçi Otto Haxel, İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman nükleer enerji projelerinde yer aldı.

J. Hans D. Jensen ve Hans Suess ile birlikte toplam 2, 8, 20, 50, 82 veya 126 nötron veya protondan oluşan “sihirli sayılar” veya kararlı çekirdekler ve bunların gelişimini araştırdı.

Haxel, 1950’den 1974’e kadar Heidelberg Üniversitesi’nde fizik profesörü olarak çalıştı ve burada nükleer bilimin çevre fiziğinde kullanımını araştırdı ve 1975’te Çevre Fiziği Enstitüsü’nün kurulmasına yol açtı.

Otto Haxel, 2 Nisan 1909’da Almanya’nın Bavyera kentindeki Neu-Ulm’da doğdu. 1927-1933 yılları arasında şu anda Technische Universität München olarak bilinen Technische Hochschule München’de eğitim gördü. Bu yıllarda Tübingen Üniversitesi’nden de dersler aldı ve 1933 yılında (Geiger sayacının icadıyla tanınan) Hans Geiger’in danışmanlığında doktorasını aldı.

Geiger’in vesayeti altında olan Haxel, 1933’ten 1936’ya kadar Tübingen Üniversitesi’nde Geiger’in öğretim asistanı olma fırsatını değerlendirdi. Akademik alandaki tecrübesi nedeniyle Haxel, Habilitasyon derecesini 1936’da tamamladı.

Akademik Kariyer ve Diğer Uğraşlar
Haxel’in Geiger ile olan akademik ilişkisi, akademik sahnede dikkate değer bir figür haline gelmesinin yolunu açtı. Technische Hochschule Berlin’de öğretim asistanı olarak görev aldı. 1939 yılında aynı üniversitede öğretim görevlisi oldu. Yaklaşık bir yıl sonra Haxel, nükleer araştırmalarda gelecekteki işbirlikçilerinden biri olacak olan Fritz Houtermans ile tanıştı.

Otto Haxel Uranyum Kulübü’nün bir üyesiydi. Alman nükleer enerji projesi olarak da bilinen bu kulüp, nükleer silah geliştirmek ve üretmek amacıyla kurulmuş ve Almanya’nın en büyük bilim adamlarından birçoğu bu amaç için görevlendirilmişti. Haxel, İkinci Dünya Savaşı sırasında 1940’tan 1942’ye kadar Uranyum kulübünün bir üyesiydi ve uranyumun nötron emilimi özelliklerini inceledi. 1942’de Haxel askere çağrıldı. Orada, Alman Donanması’ndan Amiral Rhein’in komutası altında, nükleer araştırmalarla ilgilenen bir grubun başındaydı; daha önce denizaltı komutanıydı.

Savaştan sonra, 1946’dan 1949’a kadar Haxel, Göttingen’deki Max Planck Fizik Enstitüsü’nde Werner Heisenberg’in asistanlığını yaptı. 1949’da Haxel, Göttingen Üniversitesi’ne üstün profesör olarak atandı. Göttingen’de geçirdiği bu yıllar boyunca Haxel, radyoaktif izotop Rubidyum 87’nin yarı ömrü üzerine araştırmalar da dahil olmak üzere Fritz Houtermans ile işbirliği içinde yer aldı.

Haxel’in bağlantılı olduğu bir diğer önemli isim ise Heidelberg Teorik Fizik Enstitüsü’nde çalışan bilim insanı J. Hans D. Jensen ve Hamburg Fiziksel Kimya Enstitüsü’nden Hans Suess’tir. Birlikte toplam 2, 8, 20, 50, 82 veya 126 nötron veya protondan oluşan “sihirli sayılar” veya kararlı çekirdekleri ve bunların gelişimini araştırdılar. Modelleri, bu sihirli sayıların tamamen dolu, kararlı nükleon kabuklarını temsil ettiğini başarıyla tahmin etti.

1950 yılında Haxel, Heidelberg Üniversitesi’nin fizik bölümünde profesörlüğü kabul etti ve 1974’e kadar orada kaldı. Araştırmaları kozmik radyasyon ve radyoaktivite ile atmosferik radyoaktivite arasındaki bağlantıyı içeriyordu. Daha sonra 1970’den 1974’e kadar Heidelberg Üniversitesi Fizik Enstitüsü II’nin müdürü oldu.

Heidelberg’de Haxel, nükleer bilimi kullanarak çevre fiziği hareketine katkıda bulundu ve bu, 1975’te Karl-Otto Münnich’in kurucu direktör olduğu Çevre Fiziği Enstitüsü’nün kurulmasına yol açtı.

Haxel, Uranyum Kulübü’nün yanı sıra diğer önemli bilimsel gruplarda da rol aldı. 1956’dan 1957’ye kadar Alman Atom Enerjisi Komisyonu’nun bir parçası olan Nükleer Fizik Çalışma Grubu’nun bir üyesiydi ve başkan Werner Heisenberg ve başkan yardımcısı Hans Kopfermann ile birlikte çalıştı.

1970-1975 yılları arasında Karlsruhe Araştırma Merkezi’nin Bilimsel ve Teknik Genel Müdürü olarak görev yaptı. Aynı zamanda, Batı Almanya’nın önde gelen 18 nükleer bilim adamının, Batı Alman ordusunun taktik nükleer silahlarla silahlandırılmasına karşı bir beyanı olan 1957 Gottingen Eighteen manifestosunun da imzacılarından biriydi.

Son Yılları
Nükleer enerji endüstrisine yaptığı katkılardan dolayı Karlsruhe Araştırma Merkezi Dostları, nükleer enerji çalışmalarında kendi başarılarına sahip parlak beyinlere Otto Haxel Ödülü’nü verdi.

Haxel, nükleer enerjiyi kanalize etme ve üretimini anlama konusundaki çalışmaları ve kararlılığı nedeniyle 1980 yılında Frankfurt am Main Şehri Otto Hahn Ödülü’ne layık görüldü.

Daha kişisel bir not olarak, Haxel’in Houtermans’la olan dostluğu kendi evliliğine yol açtı. Haxel, kimya mühendisi olan ve daha önce Houtermans ile evli olan Ilse Bartz ile evlendi. Birlikte Christoph ve Philipp adında iki çocukları oldu.

Otto Haxel, 26 Şubat 1998’de 88 yaşında Heidelberg’de öldü.