Osmanlı Devleti, Oğuz Türklerinden Osman Gazi tarafından kurulmuş olup 1453 yılına gelindiği zaman II. Mehmed’in İstanbul’u fethi ile Bizans İmparatorluğu’na son verilmesi sonucu İmparatorluk haline gelmiştir.En geniş sınırlarına 1683 yılında ulaşan Osmanlı İmparatorluğu Kafkasya’nın bir kısmı, Mezopotamya, Kuzey Afrika’nın bir bölümü, Hicaz ve Anadolu topraklarında egemenlik kurmuştur.Güçlü imparatorluk 1699 Karlofça Antlaşmasının imzalanmasından itibaren gerilemeye başlamıştır.Yaş Antlaşması’ndan Saltanatın kaldırılmasına kadar geçen dönem ise dağılma dönemidir.

Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi Padişahları

Osmanlı Devleti’nin dağılma dönemi (1792- 1922) padişahları sırası ile şöyledir:

III.Selim (1789 – 1807)

 IV.Mustafa (1807 – 1808)

 II.Mahmut (1808 – 1839)

Sultan Abdülmecid (1839 – 1861)

Sultan Abdülaziz (1861 – 1876)

V.Murat (1876)

II.Abdülhamit (1876 – 1909)

V. Mehmet Reşat (1909 – 1918)

VI. Mehmet Vahdettin (1918 – 1922)

Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi Savaşları Nelerdir?

Osmanlı dağılma döneminde meydana gelen önemli savaşlar; Napolyon’un Mısır’ı işgali, 1806- 1812 Osmanlı – Rus savaşı, 1827- 1829 Osmanlı – Rus savaşı, Kırım savaşı (1853- 1856) ve 1877- 1878 Osmanlı – Rus savaşı (93 Harbi)’dir.

Osmanlı Dağılma Dönemi Konu Anlatımı

Devleti dağılma döneminde yaşanan önemli siyasi olaylar ve antlaşmalar:

Napolyon’un Mısır’ı işgal etmesi: Fransız İhtilali neticesinde ortaya çıkan İhtilal Savaşları’nda Napolyon büyük bir başarı kazanmıştır.O dönemde Akdeniz’de üstünlüğe haiz olan İngiltere’nin bu üstünlüğüne son vermek adına 1798 yılında Mısır’ı işgal etmiştir. 1801 El-Ariş Antlaşması ile Fransa daha sonraki süreçte Mısır’dan çekilmiştir.

1806 – 1812 Osmanlı – Rus Savaşı: Rusların Mora, Eflak, Boğdan ve Sırpları kışkırtması savaşın önemli nedenleri arasındadır.Napolyon’un Osmanlıları kışkırtması ile savaşlar başlamıştır. Napolyon ikiyüzlü davranarak Osmanlı Devleti’ni yalnız bırakmıştır. Osmanlı mağlup olmuş ve barış istemiştir. 1812’de Bükreş Antlaşması imzalanmıştır.

Milliyetçilik isyanları: Fransız İhtilali’nin ortaya çıkardığı milliyetçilik akımının etkisi ile 1804- 1878 yılları arasında Sırp isyanı, 1820 – 1829 yılları arasında Yunan İsyanı görülmüştür.Sırplar, 1829 Edirne Antlaşması ile özerklik, 1878 Berlin Antlaşması ile de bağımsızlıklarını kazanırken 1829 Edirne Antlaşması ile Yunanistan bağımsızlık kazanmıştır.

1827 – 1829 Osmanlı – Rus Savaşı: 1826 yılında Yeniçeri ocağı kaldırılmış ve yerine bir ordu kurulmadığından ordusunu ve donanmasını kaybeden Osmanlı Devleri Rusya karşısında başarısız olmuştur.1829 Edirne Antlaşması ile Doğu’da Batum’a kadar olan topraklar Rusya’ya bırakılmıştır.

Mısır sorunu: Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa ile Osmanlı Devleti arasındaki anlaşmazlıklara bağlı olarak ortaya çıkan ve çözümlenmesi uzun bir zaman alan sorundur.Yabancı devletlerinde olaya müdahil olması ile uluslararası bir sorun haline gelmiştir. 1833 Kütahya Antlaşması ile bu sorun belirli bir süre çözüme kavuşturulmuştur.

Hünkar İskelesi Antlaşması: II.Mahmut, Mehmet Ali Paşa’dan çekindiği, İngiltere ve Fransa’ya güven duymadığı için Rusya ile ittifak yaparak sekiz yıl geçerli olacak bu antlaşmayı imzalamıştır.

Balta Limanı Antlaşması: Sekiz yıllık antlaşma süresinin sonuna doğru Mehmet Ali Paşa ile olan gerginliğin sürmesi Osmanlı Devleti’nin Mısır ve Boğazlar meselesinde de desteğini almak istediği İngiltere ile bu antlaşmayı imzalamaya yöneltmiştir.Bu antlaşma ile İngiltere’ye geniş ayrıcalıklar tanınmıştır.

Mısır Sorununun Çözümlenmesi: Mehmet Ali Paşa, Kütahya Antlaşması ile kazandığı topraklarla yetinmek istememiş; II.Mahmut ise verdiği toprakları geri almayı planlamıştır. Bu sebeplerle taraflar arasında 1839 yılında Nizip Savaşı meydana gelmiştir.Osmanlı ordu ve donanması mağlup olmuştur. İngiltere sorunu Rusya ile Osmanlı arasında imzalanan Hünkar İskelesi Antlaşması şartlarını da göz önünde tutarak uluslararası bir konferansa taşımıştır. 1840 Londra Antlaşması ile Mısır hukuken Osmanlı Devleti’ne ait bırakılmış, yönetimi ise Mehmet Ali Paşa ailesine bırakılmıştır.Ayrıca Mısır’ın Osmanlı Devleti’ne yıllık vergi ödemesine karar verilmiştir.

Boğazlar Sorununun Çözümlenmesi: Hünkar İskelesi Antlaşması’nın yenilenmesinden çekinen İngiltere sorunu uluslararası bir konferansa taşımıştır.Konferansa İngiltere, Fransa, Rusya, Prusya, Avusturya ve Osmanlı Devleti katılmıştır. 1841 Londra Antlaşması ile Boğazlar Osmanlı Devleti egemenliğine bırakılmıştır. Savaş gemilerinin geçmesi engellenmiş fakat ticaret gemilerinin boğazlardan geçişi serbest kılınmıştır.Osmanlı Devleti’nin mutlak egemenliği sona ermiştir.

Kırım Savaşı (1853 – 1856): Kırım Savaşı; Rusya’nın sıcak denizlere inmesi, Balkan toplumlarını kışkırtması ve Hünkar İskelesi’ne benzer bir antlaşma ile Boğazlar üzerinde söz sahibi olmak istemesidir. Rusya Osmanlı’ya savaş açmış, doğu ve batıdan taarruz etmiştir. İngiltere ve Fransa Osmanlı’nın yanında Rusya’nın güçlenmesine engel olmak için yer almıştır.Rusya yenilmiş ve 1856 yılında Paris Antlaşması imzalanmıştır. Karadeniz’in tarafsız bir bölge olmasına, Osmanlı ve Rus donanması ve tersanesinin bulundurulmamasına karar verilmiştir.Osmanlı galip iken mağlup muamelesine maruz kalmıştır.

1877 – 1878 Osmanlı Rus Savaşı (93 Harbi): Almanya ve İtalya’nın siyasi birliğini kurması sonucu Avrupa’da oluşan gelişmelerden Rusya’nın yararlanma planları, Kırım Savaşı ile kaybettiklerini geri almak ve Karadeniz kıyılarını silahlandırmak istemesi, Sırbistan, Romanya, Karadağ gibi Bazı Balkan topraklarında isyanlar çıkartması, Balkan sorununu konuşmak üzere toplanan Berlin, Londra ve İstanbul konferanslarında alınan kararlarının Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmemesi savaşın sebeplerindendir.İstanbul konferansı sırasında Jön Türklerin çabasıyla Kanuni Esasi ilan edilmiş ve I.Meşrutiyet dönemi başlamıştır. (23 Aralık 1876)

Rusya ile yapılan savaşta ağır mağlubiyet alınmış ve Ruslar Doğuda Erzurum’a batıda İstanbul yakınlarındaki Yeşilköy’e kadar ilerlemişlerdir. Osmanlı Devleti barış istemiş ve 1878 Ayestefanos (Yeşilköy) Antlaşması imzalanmıştır. Denge politikası izleyen II. Abdülhamit’in müracaatı ile Rusya’ya büyük haklar veren bu antlaşma Avrupa devletlerinin baskısı ile yürürlüğe girememiş ve Berlin Antlaşması imzalanmıştır.

1878 Berlin Antlaşması ile Sırbistan, Karadağ ve Romanya’ya bağımsızlık verilmiştir. Batum, Kars, Artvin ve Ardahan Ruslara bırakılmıştır.Doğu Beyazıt Osmanlı’da kalmıştır.Ermeni ve Rum azınlıklara ayrıcalıklar verilmesi kararlaştırılmıştır.19. Yüzyılda imzalanan en ağır antlaşma olarak tarihe geçmiştir.İngiltere ve Avusturya karlı çıkmış, Osmanlı Devleti ile Alman arasında yakınlaşma başlamıştır.