Oksijensiz solunum nedir örnek?

Anaerobik solunum veya oksijensiz solunum, oksijen yerine ETS elemanlarının kullanılıp oksidasyon sonucu ATP elde edilmesidir.

Organik yapılı moleküllerden oksijenin yokluğunda Krebs döngüsü ile birlikte ETS kullanılarak ATP’nin elde edilme işlemine oksijensiz solunum adı verilir.Oksijensiz solunumun işlevi oksijenli solunuma benzer bir oluşumdur fakat oksijensiz solunumda kullanılacak olan ETS elemanları çok daha farklıdır.

Oksijensiz solunum içerisinde oksijen yerine sülfat, nitrat, karbonat ve demir son elektron alıcısı şeklinde kullanılır.Örnek verilirse, bataklıkta yaşamakta olan bazı parazitler besin moleküllerinden kopar­mış oldukları elektronları sülfat iyonunun içine aktarırlar. Elektronları alarak indirgenen sülfat, hidrojen sülfür (H2S) oluşumunu sağlar.ETS’de elektronların taşınması sırasında açığa çıkan enerjiyle ATP sentezlenir. Bataklıkların içerisinden çürük yumurtaya benzeyen bir kokunun gelmesinin sebebi, oksijensiz solunum yapan parazitlerin oluşturmuş olduğu H2S’dür.

Genellikle anaerobik solunum veya apne olarak adlandırılan oksijensiz solunum, bir organizmanın oksijen alımını geçici olarak askıya aldığı fizyolojik bir süreçtir.Çoğu organizma, özellikle aerobik olanlar, hücresel solunum yoluyla enerji üretmek için sürekli bir oksijen kaynağına güvenirken, belirli durumlar veya belirli adaptasyonlar, oksijensiz solunumun gerekli hale geldiği durumlara yol açar.

Oksijensiz solunumun en iyi bilinen örneklerinden biri, kaplumbağalar ve amfibiler gibi bazı suda yaşayan hayvanlarda, aestivasyon olarak bilinen bir durumda gözlenir.Aestivasyon, kış uykusuna benzer bir uyku halidir, ancak sıcak ve kurak koşullara yanıt olarak ortaya çıkar.Bu durumda, bu hayvanlar metabolik hızlarını düşürür ve depolanan enerjiye güvenirler, genellikle uzun süre nefes almayı bırakırlar.

Balinalar ve foklar gibi dalış memelilerinde oksijensiz solunumun başka bir örneğine rastlanır.Bu deniz memelileri, sık sık hava almak zorunda kalmadan uzun süre dalmalarını sağlayan benzersiz fizyolojik adaptasyonlar geliştirdiler.Özel kaslar, artan oksijen depolama kapasitesi ve verimli oksijen kullanımı, derin ve uzun dalışlara katılma yeteneklerine katkıda bulunur.

Bazı insan uygulamaları ayrıca kısa süreli oksijensiz nefes almayı da içerir.Örneğin serbest dalgıçlar, sporlarının bir parçası olarak kasıtlı olarak nefeslerini uzun süre tutarlar. Bu, akciğer kapasitesini artırmak, oksijen verimliliğini artırmak ve nefes tutma sırasında biriken yüksek karbondioksit seviyelerine tolerans geliştirmek için titiz bir eğitim gerektirir.

Mikrobiyal yaşam alanında, oksijensiz ortamlarda gelişen anaerobik bakteriler vardır.Bu mikroorganizmalar, anaerobik solunum işlemlerinde alternatif elektron alıcıları kullanarak oksijene ihtiyaç duymadan besinleri metabolize etmeye adapte olmuşlardır. Bu bakterilerin bazıları azot döngüsü gibi çeşitli ekolojik süreçlerde çok önemli roller oynar.

Oksijensiz solunum biyolojinin büyüleyici bir yönü olsa da, uzun süreli oksijen yoksunluğunun çoğu organizma üzerinde, özellikle aerobik solunuma adapte olanlar üzerinde zararlı etkileri olabileceğine dikkat etmek önemlidir. Oksijen, elektron taşıma zincirindeki son elektron alıcısı olarak hizmet ettiği hücresel solunumun temel bir bileşenidir.Hücrelerin uzun süre oksijenden yoksun bırakılması hücresel hasara ve ciddi durumlarda hücre ölümüne yol açabilir.

Sonuç olarak, oksijensiz solunum, farklı ortamlardaki çeşitli organizmalarda gözlemlenen çeşitli ve ilgi çekici bir olgudur.Canlandırıcı hayvanlardan dalış yapan memelilere ve insan serbest dalgıçlarına kadar, oksijene olan bağımlılığı geçici olarak askıya alma yeteneği, yaşamın çeşitli koşullara olağanüstü uyarlanabilirliğini vurgular.Bununla birlikte, biyolojik sistemlerde uzun süreli oksijen yoksunluğu ile ilişkili sınırlamaları ve potansiyel riskleri tanımak çok önemlidir.

Oksijensiz Solunum Yapan Parazitlere Ne Denir?

Oksijensiz solunum yapan parazitler anaerob bakteri şeklinde isimlendirilir.Hem oksijenli bir biçimde hem de oksijensiz bir biçimde solunum yapan parazitler ise fakültatif parazitler şeklinde isimlendirilir.Birkaç prokaryot hücrelerde nükleotit adı verilen yapıya yakın bir bölgede DNA’ların bağlanacağı hücrelerin girintilerine ise mezozom adı verilir.