IV. Antiokhos Epifanis Kimdir ?

Doğum:M.Ö 215

Ölüm tarihi ve yeri: M.Ö 164, Fars Eyaleti, İran

IV. Antiokhos Epifanis Kimdir ?

Epiphanes veya “Yeryüzündeki Tanrı” olarak adlandırılan Antiochus IV (MÖ 215-163) Suriye kralıydı. Yahudilere Helen kültürünü empoze etmeye çalıştı ve böylece Makabilerin isyanını hızlandıran kişi oldu.

Antiochus III’ün üçüncü oğlu Antiochus IV, MÖ 175’te Seleukos imparatorluğunun hükümdarı olarak kardeşi IV. Seleukos’un yerine geçti ve eksantrik davranışları nedeniyle Epimanes veya “Dünyadaki Goon” lakaplı Antiochus, enerjik ve yetenekli bir hükümdar olduğunu kanıtladı.

Güçlü bir dış politika sürdürdü. 169’da Mısır kralı VI. Ptolemy’nin boyun eğmesini kabul etti ve ayrılıkçı bir hareket Mısır kralının kardeşini İskenderiye’de VII. Antiochus geri çekildi ve sadece Nil Deltası’nın doğusundaki sınır kalesi Pelusium’u piyon olarak tuttu. Ptolemaios kardeşler 168’de birleştiler ve Antiochus tekrar Mısır’ı işgal ederken, ordularından bir diğeri Mısır’ın Kıbrıs adasını aldı.Antiochus, İskenderiye’yi kuşatmak üzereydi ki, Roma Senatosu’ndan bir ültimatom ona hem Mısır’ı hem de Kıbrıs’ı tahliye etmesini emretti. Roma için bir eşleşme yok, Antiochus kabul etti ve bir ” ile yetinmek zorunda kaldı.

Saltanatının başlarında Antiochus, Kilikya’daki (modern Mersin ve Adana bölgesi) kontrolünü güçlendirdi ve Ermenistan’ın (modern doğu Türkiye) bağımsız hükümdarı Artaxias’ı bir bağımlı kral statüsüne indirdi. Saltanatının sonraki yıllarında, Antiochus doğu eyaletlerinde seferler düzenledi. Orta İran’da Medya’yı, daha kuzeydoğuda, Partların yükselen gücüne karşı güçlendirdi. Ayrıca, iddiaya göre Anaitis tapınağını yağmalamak için Güney İran’da Susiana’yı başarısız bir şekilde işgal etmeye çalıştı ve Basra Körfezi’nin keşfi, Arabistan’ın işgalinden geri kaldı.

Antiochus, krallığının idari hizmetlerini ve silahlı kuvvetlerini yönetmek için Makedonlara ve Yunanlılara güveniyordu. Yerli halkları Helenleşmiş şehirlere çekerek ve yerli şehirleri Yunan hatlarına göre yeniden düzenleyerek, genellikle onları Epiphania veya Antiochea olarak yeniden adlandırarak yetenek deposunu artırmaya çalıştı. Bu şehirler Babil, Uruk, Ecbatana ve Kudüs’ü içeriyordu. Antiochus, tanrılığını öne sürerek tapınak hazineleri üzerinde hak iddia etti ve Yunan kültlerini dayattı. Bu politika, bazı tapınak fonlarına el konulmasının ve Yehova yerine Zeus Olympius’a zorla tapınmanın 167’den 164’e kadar Makkabiler arasında bir ayaklanma ve savaşa neden olduğu Yahudiler için bir felaket oldu.Asya’nın Helenizm’e tepkisini yükseltti.Suriye’nin düşman çemberi oluşmasına neden oldu.

IV. Antiokhos’tan önce hiçbir Seleukos kralı kendisini tanrılaştırmaya teşebbüs etmemişti. İlk defa IV. Antiokhos’un kendisini tanrılaştırmasının en bilinen kanıtı, zamanında basılan sikkelerin üzerine kendisi hakkında “Tanrı’nın tecellisi” yazdırmasıdır. O, Mısır’ı muharebede mağlup ettikten sonra kendisine Nikēphoros yani “muzaffer” unvanı verildi. Benmerkezci tutumu ve kaprisleri yüzünden, kendi dönemindeki kimileri tarafından, ismi üzerinde yapılan bir harf oyunuyla kendisine Epimanes (Kaçık Adam) lakabı takılmıştır.