Hugo Theorell Kimdir ?

Biyokimyacı

Axel Hugo Theodor Theorell

Doğum tarihi: 6 Temmuz 1903, Linköping, İsveç

Ölüm tarihi ve yeri: 15 Ağustos 1982, Stokholm, İsveç

Hugo Theorell Biyografi

İsveçli biyokimyacı Axel Hugo Theodor Theorell (1903-1982), oksidasyon enzimlerinin doğası ve etki şekli ile ilgili keşiflerinden dolayı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’ne layık görüldü.

Bir tıp doktoru olan Ture Theorell’in oğlu Hugo Theorell, 6 Temmuz 1903’te Linköping’de doğdu. 1921’den itibaren Stockholm’deki Karolinska Enstitüsü’nde tıp okudu ve 1924’te tıp fakültesinden mezun oldu. Stockholm’deki Tıbbi Kimya Enstitüsü’nde çalıştı ve orada 1928-1929’da geçici doçent oldu. 1930’da tıp doktoru olarak mezun oldu ve Karolinska Enstitüsü’nde fizyolojik kimya öğretim görevlisi olarak atandı.

1931’de Uppsala’daki Svedberg Fiziksel Kimya Enstitüsü’nde çalışırken, Theorell kristalli miyoglobini elde eden ilk kişi oldu ve kimyasal ve fiziksel özelliklerini belirledi. 1932’de Uppsala Üniversitesi’nde tıbbi ve fizyolojik kimya doçenti oldu; ancak 1933’ten 1935’e kadar, Berlin-Dahlem’deki Otto Warburg’un laboratuvarında Rockefeller Üyesi olarak çalıştı. Orada oksidasyon enzimleri üzerinde çalışmaya başladı.

1932’de Warburg ve iş arkadaşı Walther Christian, mayada parlak sarı bir enzim keşfettiler. Warburg, sarı bir pigment ve bir taşıyıcı maddeden oluştuğunu gösterdi. Theorell Berlin’de çalışmaya başladığında, pigment kısmının laktoflavin adı verilen bir flavin olduğu biliniyordu. Daha sonra riboflavin olarak adlandırıldı ve B2 vitamini ile tanımlandı. Pigment kısmı, kendisi aktif olmayan taşıyıcı maddeden ayrıldığında enzimatik aktivitesini kaybetmiştir. Berlin’de, Theorell, kendi elektroforetik yöntemlerini kullanarak, 1934’e kadar enzimi saflaştırdı ve kristalleştirdi ve pigmenti renksiz protein taşıyıcısından ayırdı. Ayrıca pigment parçasının (koenzim veya prostetik grup) bir protein olduğunu da gösterdi. Yapısını – bir laktoflavin fosforik esteri – belirledi ve ona flavin monounkleotid (FMN) adını verdi.

İsveç’e döndükten sonra, Theorell 1937’de Stockholm’deki Nobel Tıp Enstitüsü’nün yeni Biyokimya Bölümü’nün direktörlüğüne atandı. Bölüm 1947’de yeni bir Biyokimya Enstitüsüne devredildi.

Sitokrom, 1925’te bağımsız olarak, sitokrom a, b ve c’yi izole eden ve sitokrom c’nin hücre solunumunda temel olduğunu gösteren David Keilin tarafından yeniden keşfedildi . 1938’de Theorell, sitokrom c’nin heme çekirdeğinin proteine ​​iki farklı şekilde bağlı olduğunu gösterdi. Bu, bu tür bağların doğasının herhangi bir enzimde gösterildiği ilk olaydı.

1941’de Theorell, A ile birlikte çalışıyor. Akesson, sitokromu, özellikle de demirin proteine ​​bağlanma modunu ve onun stereokimyasal yapısını kapsamlı bir şekilde inceledi. 1943’te Theorell, azaltmada iki adım olduğunu öne sürdü. 1955’te Theorell ve Anders Ehrenberg, sitokrom c molekülünün çekirdeğinin, merkezde histidin yan zincirleri taşıyan bir porfirin diski içinde bir demir atomundan oluştuğunu gösterdi. Çekirdek sarmal peptit zincirleriyle çevriliydi. Theorell, yapının demiri oksitleyici ajanlardan korumak için tasarlandığını düşündü. “gömülü heme” teorisi. Çekirdeğin bir modelini oluşturabildi.

Peroksidazlar ve Alkol Dehidrojenazlar

1941’de Theorell ve çalışma arkadaşları, yaban turpu içinde bulunan bir peroksidazı ilk kez kristalize ettiler ve 1943’te sütte laktoperoksidazı izole ettiler.

Alkol dehidrogenazlar, difosfopiridin nükleotidine (DPN) bağlı bir proteinden oluşan oksidatif enzimler, özellikle karaciğerde ve mayada bulunur. 1948’de at karaciğerinden elde edilen enzim ilk olarak Theorell’in enstitüsünde kristalleştirildi ve 1950’de karaciğer dehidrojenazının çok hızlı hareketi için hız sabiti belirlendi. Sonraki yıllarda, Theorell ve çalışma arkadaşları, alkol dehidrojenazların karmaşık etkisini aydınlattı. Karaciğer enziminin alkolü aldehite oksitlediğini, oysa maya enziminin aldehiti alkole indirgediğini buldular. Theorell ve çalışma arkadaşlarının bu karmaşık enzim sistemleri üzerindeki sonraki çalışmaları, resmi olarak adli tıp çalışmalarında kullanılan etil alkol için pratik olarak spesifik bir test geliştirmelerine yol açtı.

Theorell, oksidasyon enzimleri üzerindeki keşiflerinden dolayı 1955’te Nobel Ödülü’ne layık görüldü. 1957’de Washington’daki Ulusal Bilimler Akademisi’ne Yabancı Ortak ve 1959’da Kraliyet Cemiyeti’nin Yabancı Üyesi seçildi. 1967’den 1973’e kadar Uluslararası Biyokimyacılar Birliği’nin başkanı ve 1967-1968’de İsveç Bilimler Akademisi’nin başkanıydı. Birçok yabancı bilim derneğinin üyesi olarak yedi üniversiteden fahri doktora yaptı. 1960’da Karolinska Enstitüsü’nün 150 Yıllık Jübile Madalyasını ve 1965’te Paul Karrer Madalyasını aldı. 1971 yılında Ciba Madalyası ve Semmelweiss Madalyası aldı.

Hayatı boyunca müzikle ilgilenen Theorell, İsveç Kraliyet Müzik Akademisi üyesi ve Stockholm Senfoni Topluluğu’nun başkanıydı. Karısı Margit profesyonel bir piyanistti ve Theorell çok başarılı bir kemancıydı. Birlikte, Stockholm’ün müzik yaşamının ön saflarında yer aldılar.

Theorell, araştırma yapmaya devam etmesine rağmen, 33 yıllık hizmetten sonra 1970 yılında Nobel Tıp Enstitüsü müdürü olarak emekli oldu. Çalışmalarının çoğu, uzun süredir yoldaşı A. Akeson (1914-1988) ile yapıldı. Theorell, 15 Ağustos 1982’de Stockholm’de öldü.