Hicaz Yemen Cephesi

Birinci Dünya Savaşı Hicaz Yemen Cephesi; 1.Dünya Savaşı boyunca Osmanlı Devleti’nin Arabistan’daki kutsal şehirleri korumak amacıyla savaştığı bir cephedir.Mac Mahon Antlaşması ile İngiltere’nin Mekke Emiri Şerif Hüseyin’e bağımsızlık vaadiyle çıkan Arap ayaklanmaları sonucu açılmıştır.

Hicaz Yemen Cephesi Tarafları

Hicaz Yemen Cephesinde kimlerle savaştık sorusunun cevabı İngilizler ve İngilizlerin desteği ile ayaklanan Arap kabileleri olacaktır.

İngiltere Mac Mahon Antlaşması ile Mekke Emiri Şerif Hüseyin’e bağımsızlık vadetmişti. Böylece İngilizlerin desteğini sağlayan bazı Arap kabileleri, Osmanlı Devleti egemenliğine karşı ayaklandılar.Bölgede yaşanan bu İngilizler destekli isyanlar neticesinde de Osmanlı kuvvetleri kutsal yerleri korumak için İngiltere ve Mekke Emiri Şerif Hüseyin’e karşı savaşmıştır.

Hicaz Yemen Cephesi Nedenleri

1914 ile 1916 yılları arasında süren Hicaz Yemen Cephesi nedenleri şunlardır:

Mekke Şerifi Hüseyin ile gizli antlaşma imzalayan İngilizlerin, Hicaz ve Yemen Krallığı’nın vadetmeleri.
İngiltere’nin bölge petrollerini ele geçirmek istemesi.
Çanakkale Savaşı’nın kaybedilmesi üzerine İngilizlerin savaşı geniş bir coğrafyaya yayarak, Osmanlı Devleti’nin saf dışı bırakma düşüncesi.
Osmanlı Devleti’nin kutsal toprakları korumak istemesi.

Hicaz Yemen Cephesini Kim Kazandı?

Osmanlı Devleti’nin mağlup olduğu bu savaşın sonunda Osmanlı Devleti bu topraklardan çekilmek zorunda kaldı. V. Mehmet Reşad’ın halife sıfatıyla yaptığı cihat çağrısı, Araplar üzerinde istenilen etkiyi göstermedi. Ayrıca bu durum İslamcılık politikasının etkisini kaybettiğini de göstermektedir.

Her ne kadar bu cephe Osmanlı Devleti’nin mağlubiyetiyle sonuçlansa da Fahrettin Paşa önderliğinde gerçekleşen ve yaklaşık 3 yıl süren Medine Savunması büyük önem taşımaktadır.

Medine Müdafaası (Savunması)

Osmanlı Devleti; Hicaz-Yemen Cephesi’nde bir yandan İngilizlere karşı savaşırken bir yandan da onların kışkırttığı Arap kabileler karşı büyük bir mücadele vermiş fakat İngilizlerin desteğiyle bağımsızlığını ilan eden Şerif Hüseyin ise Hicaz’ı büyük oranda ele geçirmişti.

Hicaz’ın elden çıkması üzerine Osmanlı Devleti Medine’yi korumak için büyük bir çaba göstermiş ve bu görev gerçekleşecek olan direnişin sembol ismi olan Fahrettin Paşa’ya verilmiştir.

Yaşanan bu gelişmeler esnasında Osmanlı Devleti; Şerif Hüseyin ayaklanmasını önlemek için Arap kabilelerine para, altın ve iaşe yardımı yaparken, bir yandan da malzeme ve yiyecek sıkıntısı içindeki Medine kuvvetlerinin tahliyesi için Hicaz Demiryolunu açık tutmaya çalışmaktaydı. Fakat Şerif Hüseyin ve oğulları ise aynı dönemde Arabistanlı Lawrence olarak bilinen Thomas Edward Lawrance’ın yardımıyla Arap kabilelerini örgütlemiş, Medine’nin Şam ile demiryolu bağlantısını kesmeye çalışmışlardı.

Çölün ortasında yiyecek, hastalık gibi pek çok sıkıntılarla birlikte, Fahrettin Paşa önderliğinde gerçekleşen Medine Müdafaası; 2 yıl 7 ay devam etmiştir. Medine’yi ve Yemen’i, I.Dünya Savaşı sonuna kadar savunan Fahrettin Paşa; Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından bir müddet sonra, 23 Ocak 1919’da İngilizler tarafından esir alınarak Mısır’da bulunan Sidi Beşir Kampı‘na götürülmüş ve burada işkenceye tabi tutulmuştur.

Hicaz Yemen Cephesi Sonuçları

Osmanlı Devleti’nin yenilgisiyle sonuçlanan 1. Dünya Savaşı Hicaz Yemen Cephesi sonuçları şu şekilde listelenebilir:

Hicaz, Yemen, Mekke ve Medine gibi kutsal toprakları Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmıştır.
Fahrettin Paşa’ya Medine Savunmasında göstermiş olduğu kahramanlıklardan dolayı, ‘’Çöl Ortasında Plevne Kahramanı’’, ‘’Çöl Aslanı’’ ve ‘’Medine Müdafii’’ gibi lakaplar takılmıştır.