Friedrich Wilhelm Bessel Kimdir?

Astronom 

Doğum tarihi: 22 Temmuz 1784, Minden, Almanya

Ölüm tarihi ve yeri: 17 Mart 1846, Königsberg 

Friedrich Wilhelm Bessel Kimdir?

Alman astronom Friedrich Wilhelm Bessel (1784-1846), astronomide modern idealleri ve kesinlik standartlarını oluşturdu ve bir yıldıza olan uzaklığın ilk ölçümünü elde etti.

Friedrich Wilhelm Bessel, 22 Temmuz 1784’te Minden, Kuzey Ren-Vestfalya’da doğdu. Oldukça sıradan bir eğitimden sonra, 15 yaşında bir Bremen tüccar evinde çıraklık yaptı. matematikteki yeteneği ve bu, astronomiye olan ilgisiyle birlikte, onu kuyruklu yıldızın 1607 devresi hakkında T. Harriott tarafından yapılan eski gözlemlerden Halley kuyruklu yıldızının yörüngesini hesaplamaya yöneltti. Elde ettiği sonuçlar profesyonel bir dergide yayınlandı. Yeteneğinin bu kanıtı, 1806’da Lillienthal’deki JH Schroter’in özel gözlemevinde asistan olarak başlayarak mesleğe girmesini sağladı. Bessel, 19. yüzyılın seçkin astronomu ve muhtemelen tüm zamanların en eksiksiz astronomu oldu.

Astronomların kendilerini bilimin gözlemsel ya da teorik yönlerinde uzmanlaşmaya çoktan teslim ettikleri bir çağda, Bessel her ikisinin de ustasıydı. 1810’da Königsberg’de yeni kurulan Kraliyet Gözlemevi’nin müdürü oldu. Gözlemevinde 30 yılı aşkın bir süredir çalışan ve yönetici olarak, 75.000 yıldız için çok doğru konumların bir kataloğunu hazırladı.

Bessel’in zamanında, dünyanın gökyüzünün haritasını çıkarmaya çalışmak için zor bir yer olduğu zaten biliniyordu. Yıldız konumlarını bozan yoğun bir atmosfere dalmış olmasının yanı sıra, dünyanın, temel hareketi (güneş etrafında varsayılan bir yıllık devrim) çok sayıda küçük kıpırdatma ve yalpalamayla karmaşık hale gelen hareketli bir platform olduğu biliniyordu. Bu nedenle, kesin astronomik bilgi üretme görevi son derece zordu. Mevcut en iyi araçları elde etmenin ve ardından içsel hataların mümkün olduğunca ortadan kaldırılmasını veya hafifletilmesini sağlamanın yanı sıra, gökbilimcilerin okumalarını kullanılabilir verilere dönüştürmeleri gerekiyordu. Bessel’den önce, her astronom bunu kendi yöntemiyle yapmıştı. Bessel, ilgili tüm düzeltmeleri yeniden değerlendirmekle kalmadı, aynı zamanda bir mantık kurdu: o zamandan beri evrensel olarak takip edilen bunları uygulamak için sistematik bir şema. Hiçbir şeyi şansa bırakmayarak, farklı gözlemcilerin belirli bir olayın farklı zamanlarda gerçekleştiğini gördüklerini bile kanıtladı ve bunu düzeltmek için “kişisel denklemi” psikoloji disiplini ortaya çıkmadan çok önce ortaya attı ve bireysel farklılıklar sorunuyla ilgilenmeye başladı.

Bessel’in gözlemsel kesinliğin hem araçsal hem de matematiksel yönlerine yönelik süregelen kaygısı, sonunda, şüphesiz hayatının en önemli başarısı olan yıldız paralaksının saptanmasını üretmek için birleşti. Kopernik’in zamanından beri, eğer dünya güneşin etrafında hareket ediyor olsaydı, dünyanın hareketinin arka plandaki gökyüzüne karşı en azından bazı yıldızların konumlarındaki yıllık kaymalarla yansıtılacağı kabul edilmişti. Böyle bir paralaksı keşfetme girişimleri Kopernik’in zamanından Bessel’in zamanına kadar pek çok önde gelen astronom tarafından yapılmıştı. Ama hepsi başarısız olmuştu. Çabalarını davaya katmaya kararlı olan Bessel, soruna biraz farklı bir yaklaşım getirmeye karar verdi. Bu tür herhangi bir projenin can alıcı kısmı, elbette, yıldızın seçimiydi: yıldız ne kadar yakınsa, çalışmanın başarılı olma olasılığı o kadar yüksekti. Önceki araştırmacılar, tüm yıldızların yaklaşık olarak aynı boyutta olduğu ve en parlak olanların en yakın olanlar olduğu varsayımına dayanarak, her zaman parlak yıldızları seçmişlerdi. Ancak Bessel döneminde bu varsayımın sorgulanabilir olduğu biliniyordu. Dahası, “uygun hareket” olarak adlandırılan ve hangi yıldızların yakınlarda olma olasılığının yüksek olduğunu tahmin etmede daha güvenilir bir rehberlik sunuyor gibi görünen yeni bir bilgi türü mevcuttu. Bu veriler, bazı yıldızların diğer yıldızlara göre ölçülebilir uzun vadeli sapmalara sahip olduğunu gösterdi. Bu tür yıldızların diğerlerinden daha yakın olması gerektiğini düşünen Bessel, bilinen en hızlı harekete sahip olan yıldızla çalışmayı seçti (61 Cygni). 1 1/2 yıllık dikkatli gözlemler ve zahmetli hesaplamalardan sonra, Bessel yıldızı ayırdı.

Yıldız paralaksının keşfi astronomi tarihinde bir dönüm noktasıydı. Bir yandan, Kopernikçilik konusundaki anlaşmazlığın resmi olarak sona erdiğinin sinyalini veriyordu. Öte yandan, uzaklık bilgisine dayanan tüm yıldız sistemi çalışmalarının vazgeçilmez başlangıcını ve temelini oluşturdu.

Bessel, teknik astronomik çalışmalarına ek olarak, çok okunan Popular Lectures (1848) dizisini yayınladı. Ayrıca artık kendi adıyla bilinen fonksiyonları sistemleştirerek uygulamalı matematiğe önemli bir katkı yaptı. 17 Mart 1846’da Königsberg’de öldü.