Francisco de Paula Santander Kimdir?

Doğum tarihi: 2 Nisan 1792, Cucuta, Kolombiya

Ölüm tarihi ve yeri: 6 Mayıs 1840, Bogota, Kolombiya

Francisco de Paula Santander’in Hayatı

Kolombiyalı bir general ve devlet adamı olan Francisco de Paula Santander (1792-1840), İspanyol Amerikan bağımsızlığının liderlerinden biriydi. Daha sonra Yeni Granada Cumhuriyeti’nin ilk anayasal başkanı olarak görev yaptı.

Francisco de Paula Santander, 12 Nisan 1792’de Venezuela sınırına yakın Rosario de Cúcuta’da doğdu. Ailesi, yerel eşrafın üyeleri olan kakao yetiştiricileriydi. 1810’da bağımsızlık hareketi başladığında Bogotá’da hukuk öğrencisiydi, ancak kısa süre sonra yurtsever güçlere katılmak için kitaplarını bıraktı. İlk bağımsız hükümet 1816’da ezilmiş olsa da, Santander doğu ovalarına veya Ilanos’a kaçtı ve orada vatansever direnişinin devam etmesi için bir üs kurulmasına yardım etti.

Venezuelalı Simón Bolívar’ın liderliğini kabul eden Santander, Kolombiya And Dağları’na tırmanan seferde yer aldı, Boyacá’nın kesin zaferini kazandı (7 Ağustos 1819) ve sonunda İspanyolları Bogota’dan kovdu. Bolivar onu kurtarılmış eyaletlerin yönetiminden sorumlu tuttu ve 2 yıl sonra bugünkü Venezuela, Kolombiya, Panama ve Ekvador’u içeren yeni Gran Colombia ulusunun başkan yardımcılığına seçildi. Bolivar, başkan olarak ordularının başında savaşmaya devam etmeyi tercih ettiğinden, Başkan Yardımcısı Santander, genel müdür vekili oldu.

General rütbesine sahip olmasına rağmen, Santander esas olarak güçlü bir sivil yönetici olarak hatırlanıyor. Bolivar’ın manyetizmasından yoksundu ama etkileyici kişisel tavrı ve saygınlığı olan bir adamdı. Kendi ayrıcalıklarının son derece bilincinde olmasına rağmen, yine de yasal formalitelere genel olarak saygı duyuyordu: Bolivar ona “Kanun Adamı” adını takmıştı. Hükümdar olarak, ayrıca, din adamlarının etkisini azaltmak, serbest girişim doğrultusunda ekonomik gelişmeye yardımcı olmak ve halk eğitimini genişletmek için tasarlanmış bir dizi liberal reformu destekledi.

Gran Colombia’nın istikrarı, 1826’da Venezuela’da José Antonio Páez yönetimindeki bir isyanın patlak vermesiyle sarsıldı. Daha da ciddi olanı, Santander ile o yıl Peru’dan dönen Bolivar arasında büyüyen bir çatışmaydı. Santander, Bolivar’ın anayasayı yasadışı yollarla değiştirmeye çalıştığından şüpheleniyordu ve ayrıca Venezüella isyanını nihayet çözerken Páez’e karşı hoşgörüsüne içerlemişti. Bolivar 1827’de hükümetin tam kontrolünü yeniden ele geçirdiğinde, Santander açık muhalefete sürüklendi ve 1828’de Bolivar’ın hayatına karşı bir komploda suç ortaklığı suçlamasıyla sürgüne gönderildi, ki bu hiçbir zaman tam olarak kanıtlanamadı.

Gran Colombia’nın 1830’da dağılmasından sonra, Santander’in destekçileri, modern Kolombiya artı Panama’ya karşılık gelen yeni Yeni Granada Cumhuriyeti’nin kontrolünü ele geçirdiler. Santander, 1832’den 1837’ye kadar cumhurbaşkanı olarak hizmet etmek için geri döndü. Artık liberal reformları bastırma konusunda daha dikkatli davrandı, ancak sözde komplocuları enerjik bir şekilde bastırdı ve ulusal yönetimi sağlam bir temelde örgütlemeyi başardı.

Santander, cumhurbaşkanlığından ayrıldıktan sonra kamu hayatından kısa bir süre emekli oldu, ancak kısa süre sonra Kongre’nin alt kanadında bir sandalye kazanmak için ortaya çıktı. Orada, seçilmesine karşı çıktığı halefi ılımlı liberal JI Márquez’in muhalefetine katıldı. 5 Mayıs 1840’ta Bogotá’da öldüğü sırada hala Kongre’de görev yapıyordu.