Doku Kültürü Nedir?

Bitki Doku Kültürü Nedir?

Doku, hücre ve organ gibi bitkinin kısımlarının temiz bir ortam içerisinde ve yapay besin ortamlarında kültüre alınması işlemine bitki doku kültürü adı verilmektedir.Buradaki asıl amaç, yeni doku, bitki ve bitkisel ürünlerin elde edilmesi ile yapılmaktadır.Bunun yanı sıra bitki doku kültürü aşağıdaki amaçlar nedeniyle yapılmaktadır.

Bitkilerin hızlı bir şekilde klonal olarak çoğalmasını sağlar.

Geleneksel yöntemler ile kolay bir şekilde çoğalmayan bitkilerin bu yöntemle kısa sürede çoğalmasını sağlamak.

Hastalıklardan arınmış bitki elde edebilmek.

Islah amaçlı yapılması,

Bitkinin gen kaynaklarını muhafaza edebilmek,

Bu yöntem ile biyokimyasal ürünler elde edebilmek.

Bitkilerin çoğaltılması için genellikle generatif ve vejetarij tekniklerden faydalanılmaktadır.Doku kültürü tekniği ise vejetarif üretim tekniğidir.Bu teknikte bitkilerin totipotensi yani bir diğer deyişle yeni bir bitki oluşturma özelliğinden faydalanılmaktadır.

Bu yöntem sırasında ortamın steril olması oldukça önemlidir.Bitki doku kültürü laboratuvarı üç bölmeden oluşmaktadır.Ön hazırlık odası, kesim odası ve iklim odası şeklindedir.Ön hazırlık odasında sterilizasyon ve ortam dökme gibi işlemler yapılmaktadır.Bu odada besin ortamlarının hazırlanır ve sterilizasyon işlemleri tamamlanır.Ayrıca bu oda içerisinde buzdolabı, cam malzemeler, hassas terazi, etüv, otoklav ve kimyasal malzemeler yer almaktadır.Kesim odası aynı zamanda kültür hazırlama odasıdır. Burada işlemler steril kabin içerisinde gerçekleşmektedir.İklim odasında ise bitki için gerekli olan koşullar sağlanmaktadır.

Doku Kültürü Yöntemleri Aşamaları Nelerdir?

Doku kültürü 5 aşamada gerçekleşmektedir.Bunlar; besi ortamı hazırlanması, bitki sterilizayonu, alt kültür, yetiştirme odası şartlarının takibi ve akklimatizasyondur.

Besi Ortamı Hazırlanması: Beis ortamının hazırlanması 7 adımda gerçekleşmektedir.Bunlar kısaca şu şekildedir; şeker, pH, sterilizasyon, katılaştırıcı, büyüme düzenleyiciler, organik bileşenler ve bitki besin maddeleridir.

Bitki Sterilizasyon: Bitkiler laboratuvar ortamında girdikleri zaman üzerlerindeki farklı organizmalardan arındırılmaktadır.Arındırma işlemi sırasında gümüş nitrat civa kullanılmasının yanı sıra çamaşır suyu ve etanol da sıkça kullanılmaktadır.

Alt Kültür: Kültürel işlemler, aseptik ortam şartlarında eksplant olarak isimlendirilen bitki parçalarının yeniden besi ortamına dikilmesidir.

Yetiştirme Odası Şartlarının Takibi: Doku kültürü ortamında doğal güneş ışığı bitki üzerinde dalgalanma gerçekleştireceği için yapay aydınlatma kullanılmaktadır.Kapalı kaplar altında ısı kontrolü zor yapılmaktadır.Bitkilerin ışık istekleri heliofit ve ksiofit olarak ikiye ayrılmaktadır.Bitkilerin sıcaklık ve ışık istekleri oldukça farklıdır.Yetiştirme odasında sıcaklık, ışık ve nem dengesi oldukça farklıdır. Bu nedenle ortamın steril olması da oldukça önemlidir.

Akklimatizasyon: Akklimatizasyon yani bir diğer anlamıyla dış koşullara adaptasyon, doku kültürü ile çoğaltılan bitkilerin dış ortam koşullarına adapte edilmesidir.