Danişmentliler Kimdir?
Danişmentliler Kimdir?
Danişmendliler Beyliği, 1080–1178 yılları arasında Sivas merkez olmak üzere Çorum, Tokat, Niksar, Amasya, Malatya, Kayseri şehirleri civarında kurulmuş bir Anadolu beyliğidir.II.Kılıçarslan tarafından yıkılmıştır.İlk başkenti Niksar olup sonraki başkenti Sivas’tır.
Danişmentliler Beyliği kurulduğu bölgede çok önemli mimari eserler bırakmıştır.Bu eserlerden bazıları günümüze kadar varlığını korumayı başarmıştır.Yüz yıl kadar hüküm sürmüş bir Türk Beyliğidir.Anadolu Selçuklu Devleti’ne katılan ilk Türk beyliğidir.Danişmentliler eserleri arasında birçok camii, medrese ve türbe bulunur.
Danişmentliler Nerede Kuruldu?
Anadolu Selçuklu Devleti’ne ilk bağlanan beylik olan Danişmentliler, 1080 yılında Danişmend Ahmed Gazi tarafından Sivas’ta kurulmuştur. İlk başkenti Niksar olsa da, daha sonra Sivas olmuştur.Doğu Anadolu ve İç Anadolu Bölgesini birbirine bağlayan topraklarda, Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlı olarak hüküm sürmüş bir beyliktir.
Kurucusu Danişmend Ahmed Gazi, ilk olarak Kafkasya seferinde Sultan Alparslan’ın hizmetine girmiştir. Anadolu’nun bir Türk yuvası olmasını sağlayan Malazgirt Savaşı’na da katılan Danişmend Gazi, zaferin elde edilmesi için büyük fedakarlıklarda bulunmuştur. Danişmentliler, merkezi Sivas olmak üzere birçok toprağı fethetmeyi başarmışlardır.Bunlar arasında, Tursan, Osmancık, Çavuldur, Kara Doğan, Niksar, Tokat, Çorum, Kayseri, Develi ve Zamantı bulunur. Danişmentliler, Haçlılar ile yapılan savaşlarda diğer beyliklerin yardımına koşmuşlardır.Onlara her anlamda destek kuvvet sağlamışlardır. Bu durum, Bizanslıların Anadolu’da büyük bir güç kaybı yaşamasına vesile olmuştur.Danişmentlilerin yıkılışı ise II.Kılıçarslan nedeniyle 1178 yılında olmuştur.Bu tarihten sonra Anadolu Selçuklu Devleti’ne katılmıştır.
Danişmentliler Beyleri Kimlerdir?
Toplamda 98 yıl beylik olmayı başaran Danişmentlilerin, toplamda 12 Türk beyi olmuştur. Bunlar, aşağıda verildiği gibidir.
Danişmend Gazi 1074-1084
Gümüştekin Gazi bin Danişmend 1084-1104
Emir Gazi bin Gümüştekin 1104-1134
Melik Muhammed bin Gazi 1134-1142
Melik Nizameddin Yağıbasan bin Gazi 1142-1164
Melik Şemseddin İsmail 1164-1171
Melik İmadeddin Zünnun 1171-1174/1178
Malatya’yı Yöneten Beyler
Melik Aynüddevle bin Gazi 1135-1152
Melik Alaüddin Zülkarneyn 1152-1162
Melik Nasırüddin Mehmed 1162-1170
Melik Fahrüddin Kasım 1170-1171
Melik Efridûn 1171-1175
Eserleri ve Özellikleri Nelerdir?
Danişmentliler Beyliği, kurulduğu bölgede etkin bir şekilde varlığını sürdürmeye çalışmıştır. Bu beylik mimari alanda değerli yapılar ortaya koymuştur.
– Kayseri Ulu Camii
– Niksar Ulu Camii
– Çukur Medrese
– Niksar Yağıbasan Medresesi
– Melik Gazi Türbesi
– Amasya Halifet Gazi Türbesi
– Kayseri Gülük Camii
Danişmentliler genellikle dini yapılar yapmışlardır.Bu yapılar çok ilgi çekici bir mimariye sahip olmuştur.Sivas ve çevresinde etkin olan Danişmentliler Beyliği, bulunduğu bölgede güçlü olmak için mücadele etmiştir.
Danişmentlilerin sınır komşuları kimlerdi?
1.Klikya ermeni prensliği
2.Trabzon rum imparatorluğu
3.Mengücekliler
4.Saltuklular
5.Artuklular
Danişmentlilerin yıkılışı
Danişmentliler, Anadolu birliğini kurmaya pek çetin şartlar içinde çalışan Anadolu Selçuklularının karşısına rakip olarak dikilmişler, bununla beraber çok kere onlara baş eğmişlerdir. 1100’de Danişment Gazi, Antakya Prensi Bohemond’u yenip esir aldı.Fakat Prensi, sonradan, I.Kılıç Arslan’a sormadan büyük bir para karşılığında serbest bırakması, I.Kılıç Arslan’nı hiddetlendirdi daha sonra Danişment Gazi, Maraş civarında yapılan savaşta yenilen Danişment Gazi 1104 yılında vefat etti.