Boylam Nedir?

Boylam, başlangıç meridyeninin doğusundaki veya batısındaki herhangi bir noktanın açısal mesafesine boylam denir.Boylamlar, doğu ve batı olarak ikiye ayrılır.Derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilir.Dünya üzerindeki aynı boylama sahip noktaların birleşmesi ile oluşan yarım daire şeklindeki varsayımsal yaylara ise meridyen denir.Meridyenler bir kutuptan diğerine uzanır ve Dünya’yı elma dilimi gibi dilimlere ayırır.

Meridyenler, Ekvator’a dik açı yapacak şekilde yerküreyi 360 eşit parçaya bölen ve uçları kutuplarda birleşen, yay şeklindeki varsayımsal çizgilerdir.Her meridyen, bir büyük çemberin yarısıdır ve tüm meridyenler aynı uzunluktadır. Zaman zaman meridyen kavramı herhangi bir boylamdan ve kutuplardan geçen “tam” çember anlamında kullanılır.Karışıklıkları önlemek açısından bu yazıda meridyen sözcüğü her zaman yarım çember anlamında kullanılacaktır.

Başlangıç meridyeni nerededir ve antimeridyen nedir?

İngiltere’nin Greenwich gözlemevinden geçen meridyen, başlangıç meridyeni olarak kabul edilmektedir.0 derece olarak gösterilmektedir.Doğusunda kalan yerlere doğu yarımküre, batısında kalan yerlere batı yarımküre denir.Başlangıç meridyeninin 179 doğusunda, 179 batısında ve tam karşısında (180. meridyen) olmak üzere toplam 360 meridyen yayı vardır.0 (Greenwich) ve 180 derece meridyenleri karşı karşıyadır ve birbirini daireye tamamlar.Bu nedenle 180.meridyene “antimeridyen” de denir.

Özellikleri

Kutup noktalarında birleşirler.

Tüm meridyenlerin uzunlukları aynıdır.

Her bir meridyen bir büyük dairenin yarısıdır.

Ekvator ve diğer enlemleri boylamasına keserler

Her meridyen arasında 4 dakikalık zaman farkı var.

0 ve 180 derece meridyenleri karşı karşıyadır ve birbirini daireye tamamlar.

Mesafe ölçümü

Meridyenler “üzerindeki” iki paralel arasındaki her 1 dakikalık açı 1 deniz miline yani 1 852 m eşittir.

Herhangi bir harita üzerinde iki nokta arasındaki mesafe ölçülürken, harita projeksiyonlardan kaynaklanan hataları minimum düzeye indirmek için, iki nokta arasındaki doğrunun uzunluğu, ortasından geçen bir meridyen üzerindeki açılar ile kıyaslanır.

Örneğin iki nokta arasındaki mesafe bir pergel ile ölçülüp doğru üzerindeki bir meridyenle (mümkünse tam ortadaki) kıyaslandığında 10 dakikalık açıya denk geliyorsa, o iki nokta arasındaki gerçek mesafe yaklaşık olarak 10 deniz milidir. (18 520 m)

Paraleller üzerindeki dakika aralıkları -Ekvator haricinde- meridyenler ile aynı olmadığından mesafe hesaplaması için kullanılmaz.