Francisco Goya Kimdir?

İSPANYOL RESSAM VE BASKICI

Doğum: 30 Mart 1746 – Fuendetodos, İspanya

Ölüm: 16 Nisan 1828 – Bordeaux, Fransa

Francisco Goya Kimdir?

Francisco de Goya Lucientes, İspanya’nın Fuendetodos kentinde orta sınıf bir ailede dünyaya geldi.Altı çocuktan dördüncüsü, çocukluğunun çoğunu Zaragoza’da geçirdi.Yerel bir devlet okuluna gitti ve burada hayat boyu arkadaşı Martin Zapater ile tanıştı. Mektupları Goya’nın Madrid’deki ilk yıllarına ilişkin birkaç doğrudan bilgi kaynağından birini sağlıyor.

14 yaşında ressam Jose Luzan’ın yanında dört yıl süren sanatsal çalışmalarına başladı.Daha sonra İspanyol kraliyet ailesi için saray ressamı olarak çalışan Alman sanatçı Anton Raphael Mengs’in yanında çalışmak için Madrid’e taşındı. Goya’nın Mengs ile geçirdiği zaman büyük ölçüde başarısız oldu.Real Academia de Bellas Artes de San Fernando’ya yaptığı başvurular hem 1763’te hem de 1766’da reddedildi.

Goya’nın kariyeri ilk olarak 1770 civarında İtalya’ya taşınmasından sonra şekillendi, ancak oradaki faaliyetleriyle ilgili ayrıntılar belirsiz.1771’de Parma’da düzenlenen bir resim yarışmasında Pan’a Kurban adlı eseriyle ikinci oldu.O yıl, yakın bir arkadaş olan Francisco Bayeu’nun yanında çalışmalarına başladığı Zaragoza’ya döndü.

Francisco Goya’nın Yaşamı

Goya bir keresinde oğlunun çok güzel olduğunu, Madrid’de sokaktaki insanların ona bakmak için duracağını ve kendisinin son derece gururlu bir baba olduğunu söylemişti. Oğlu hastalandığında Goya, “bütün bu süre boyunca yaşamayı bıraktığını” yazdı.

1774 civarında Goya, Santa Barbara’daki Royal Goblen fabrikası için bir dizi resim yapmakla görevlendirildi.Bu resimler, çağdaş İspanyol yaşamından sahneleri tasasız ve hafif tonlu bir Rokoko tarzında tasvir ediyor.Ortaya çıkan duvar halıları iki kraliyet sarayına yerleştirildi.Goya, İspanyol mahkemesi içindeki bağlantılarını geliştirmek için bu deneyimden yararlandı.Aynı zamanda kraliyet koleksiyonunda Velazquez’in resimlerinden sonra bir dizi gravür üzerinde çalışmaya başladı.Goya, zamanının sosyal ve politik olaylarıyla ilgili en kişisel duygularını ifade ettiği birincil araç olarak hizmet etmeye başlayan bir baskı resim ustası olacaktı.

Goya, kariyerine 1786’da III.Charles’ın yönetiminde saray ressamı olarak başladı. Daha sonra, kendisini IV. Charles’ın gözdesi olarak kabul ettirdi ve 1799’da kralın Birinci Saray Ressamı oldu.Kraliyet hanesindeki bir sanatçı için en yüksek pozisyondu.Bonapartistlere bağlılık sözü verdikten sonra yeni rejimden işler almaya devam etmesine rağmen, 1808 Napolyon işgaline kadar bu sıfatla hizmet edecekti.

Goya, İspanyol sarayıyla ilişkisinin zirvesindeyken, ünlü Nude Maja (c. 1797-1800) dahil olmak üzere sanatçının özel koleksiyonu için diğer eserlerini görevlendiren etkili Başbakan Manuel de Godoy ile arkadaş oldu.Bu resim, bakıcının gerçek kimliği hakkında yaygın spekülasyonlara yol açtı.Godoy’un iki ayrı kadınla yasadışı ilişkileri olduğuna ve sonunda İspanyol Engizisyonu tarafından sorgulanmasına dair söylentileri ateşledi.

Goya’nın gelişen kariyeri, 1792’de teşhis edilmemiş bir hastalığın onu kalıcı olarak sağır bırakmasıyla kısa bir süreliğine kesintiye uğradı.İspanyol kraliyet ailesi için çalışmaya devam etmesine rağmen engeli giderek daha fazla hırçınlaştı ve melankoli olarak büyüdükçe kendisini kamusal yaşamdan uzaklaştırdı.Goya, bu sıralarda, 1799’da yayınlanan 80 aquatint gravür serisi olan Los Caprichos üzerinde çalışmaya başladı. Baskılar, çağdaş İspanya’nın birçok yönü hakkında bir suçlama sunuyor.

Napolyon’un 1808’de İspanya’yı işgali ve müteakip Yarımada Savaşı (1814’e kadar süren) Goya’ya toplumu gözlemlemek ve eleştirmek için bolca fırsat verdi.Savaş, 1808 Mayısının İkinci ve 1808 Mayısının Üçüncüsü resimlerinin yanı sıra Savaşın Felaketleri başlıklı gravür portföyüne ilham verdi.Yazar Evan S. Connell’in sözleriyle, bu eserler Goya’nın bu kadar çok şiddet ve korku karşısında hissettiği “öfkenin olağanüstü çiçeklenmesini” temsil ediyor.

1814’te Bourbon monarşisinin yeniden kurulmasının ardından Goya, kamusal hayattan tamamen çekildi.Sonraki yılları hakkında çok az şey bilinmektedir.

Madrid’in eteklerinde, La Quinta del Sordo (Sağır Adamın Evi) adlı bir çiftlik evine taşındı ve 1821’de doğrudan evin alçı duvarlarına boyanmış 14 sözde Siyah Tabloyu tamamladı.Goya, 1824’te Ferdinand VII’nin baskıcı ve otokratik rejiminden kaçmak için Bordeaux’ya taşındı. Sanatçı hayatının geri kalanını hizmetçisi ve refakatçisi Leocadia Weiss (eşi Josefa 1812’de ölmüştü) ve kızıyla 1828’deki ölümüne kadar Fransa’da sürgünde geçirdi.

Goya’nın eserleri , gelenek ve  modernliğin eşsiz bir birlikteliğini temsil ediyor.Eski bir Usta olarak, birçok saray portrelerinde görüldüğü gibi geleneksel bir şekilde çalışan Velazquez ve Rembrandt gibi seleflerinin eserlerini onurlandırdı.Aynı zamanda, zamanının sanatsal geleneklerinden cesurca ayrılması, ona ilk Modern Batı ressamlarından biri olarak bir yer kazandırıyor.Örneğin, sosyal hiciv kullanımı, kendi zamanının aldatılmış kitlelerini ve yozlaşmış liderlerini teşhir eden James Ensor’un eserlerinde mirasını bulurken, şok ve dehşet nitelikleri daha karanlık veya şiddetli eserlerinde görülen bir yer buluyor.

Goya’nın geniş, görünür fırça darbeleri kullanması, sanatının özünde İspanyol olan konusu gibi, İzlenimciliğin spontane tarzının yolunu açtı.Edouard Manet’nin Olympia’sı Goya’nın Nude Maja’sından etkilenmişti ve klasik nü modern zaman fahişesi olarak yeniden icadında daha cesur olmasa da aynı derecede cesurdu.

İmparator Maximilian’ın İnfazı adlı parçalı resmi, hem ahlaki öfke ifadesinde hem de resmi kompozisyonunda Goya’nın Üçüncü Mayıs 1808’ine doğrudan atıfta bulunur.Ancak Manet’nin sempatileri öldürülen İmparatordan değil Meksikalı cellatlardan yanadır.

Goya’nın politik olarak meşgul, oldukça öznel ve yaratıcı sanatı, modernizme doğru önemli bir adım attı.Goya, özellikle baskılarında, savaş, yozlaşma, toplumsal hastalıklar ve kökleşmiş hurafeler gibi zamanının olaylarını eleştirdi. Bu daha sonra Guernica’sı çağdaş adaletsizliklere, bu durumda İkinci Dünya Savaşı’nda bir İspanyol köyünün Faşist bombalamasına karşı öfkelenen İspanyol arkadaşı Picasso gibi sanatçılara ilham verecekti.

Goya’nın geniş kapsamlı mirası, sanatçılar karanlık ve rüya gibi konuları için Goya’nın gravürlerine ve Kara Tablolarına baktıkça Sürrealizme kadar uzanır.Salvador Dali, 1973’te kendi Caprichos versiyonunu yarattı ve daha yakın zamanda, 2014’te çağdaş sanatçı Emily Lombardo da aynı şeyi yaptı.Caprichos’u 21. yüzyıl hayatı çerçevesinde yeniden tasavvur etti.Hem Dali’nin Sürrealist yorumu hem de Lombardo’nun queer feminist yorumu, Goya’nın baskılarının kalıcı, evrensel ve nihayetinde dövülebilir önemine işaret ediyor. İngiliz ikizler Jake ve Dinos Chapman da ilham almak için Goya’yı takip ettiler.

Francisco Goya 16 Nisan 1828’de öldü.