Ali Abdullah Salih Kimdir ?

Doğum tarihi: 21 Mart 1942, Sana, Yemen

Ölüm tarihi: 9 Aralık 2017

Ali Abdullah Salih Biyografi

Askeri olarak yükseldikten ve bir dizi askeri darbeden sonra, ‘Ali’ Abdullah Salih (1942 doğumlu) 1978’de Yemen Arap Cumhuriyeti’nin (Kuzey Yemen) cumhurbaşkanı seçildi. Hükümetinin meşruiyetinin arttığı birkaç yıldan sonra Uzlaşma yapıcı olarak ün yapan Salih, 1990 yılında Yemen Birleşik Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı oldu.

Tuğgeneral ‘Ali’ Abdullah Salih, Mayıs 1990’da Arap dünyasının en yeni devleti Yemen Cumhuriyeti’nin ilk başkanı -resmen, Başkanlık Konseyi’nin başkanı- oldu. ülke. Eski Marksist, Rus yanlısı Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti’ni (Güney Yemen), daha ılımlı aşiret ve askeri yönelimli Yemen Arap Cumhuriyeti’yle (Kuzey Yemen) birleştirdi ve Temmuz 1978’den bu yana “Ali” Abdullah Salih’in başkanlığını yaptı.

Salih’in güneybatı Arabistan’ı tek bir siyasi varlıkta birleştiren bir ülkenin cumhurbaşkanlığına yükselişi, dikkate değer bir kariyerin doruk noktasıydı. 1942’de küçük bir tarım kasabası olan Bayt al-Ahmar’da mütevazı koşullarda doğdu. O, Yemen’in başkenti Sana’nın güneybatısındaki geniş bölgelere uzun süredir hakim olan güçlü Zeydi Müslüman Haşid aşiret konfederasyonunun sayısal ve siyasi olarak önemsiz bir parçası olan Sanhan kabilesinin bir üyesiydi. Salih’in örgün eğitimi, Bayt al-Ahmar’daki bir Kuran ilkokuluyla sınırlıydı.

Askeri kariyerine bin yıl boyunca Yemen’i yöneten Zeydi imamların ordusuna bağlı Haşîd aşiret birliklerinde genç yaşta özel bir asker olarak başladı. Ancak Haşid şeyhi Eylül 1962’de kralcı hükümeti deviren askeri darbeyi destekleyince Salih’in biatı yeni cumhuriyet rejimine devredildi. Ancak İmam Bedir onun ifadesini kabul etmedi ve kraliyet yönetimini yeniden kurmak için nihai olarak başarısız bir girişimde altı yıllık bir iç savaşı ateşledi. Yine de Salih’in kariyeri çatışmadan kazanç sağladı çünkü nüfuzlu Haşid patronları ona 1963’te cumhuriyet ordusunda teğmen olarak bir komisyon sağladı. Bu patronların en önemlisi, kaderinde ordunun şefi olacak olan Albay Ahmed Hüseyin el-Ghashmi’ydi. personel ve kısaca 1977-1978’de Yemen Arap Cumhuriyeti’

Bir El-Ghashmi himayesi altında olan ‘Ali’ Abdullah Salih’in yıldızı istikrarlı bir şekilde yükseldi. İç savaşta aktif olarak, kişisel riskler almaya istekli, sert, etkili bir asker olarak olgunlaştı. Çeşitli hizmet okullarına gitti ve sırasıyla astsubaylıktan zırhlı bölük komutanlığına, zırhlı tabur komutanlığına, Zırhlı Tümen kurmay subaylığına ve Zırhlı Kolordu’da silah şefliğine yükseldi. Kariyeri ilerledikçe Salih, özellikle İbrahim el-Hamdi’nin cumhurbaşkanlığını devraldığı 1974 darbesinden sonra Yemen’in siyasi işlerine giderek daha fazla ilgi duymaya başladı. Salih’in akıl hocası, darbe organizatörlerinden Albay el-Ghashmi, Hamdi’nin ordu komutanı oldu ve müvekkilinin, binbaşı rütbesiyle stratejik açıdan önemli Ta’iz eyaletinin tugay komutanı ve askeri valisinin ikiz karakollarına atanmasını ayarladı. 1977’de Salih, el-Hamdi’nin öldürülmesine ve ardından el-Ghashmi’nin cumhurbaşkanlığını üstlenmesine yol açan olaylarda önemli bir rol oynadı. Ancak sekiz aylık bir yönetimden sonra, Haziran 1978’de el-Ghashmi, ofisine kaçırılan bir bomba tarafından öldürüldü. Yemen Arap Cumhuriyeti’nin beşinci cumhurbaşkanı -bir yıldan kısa bir süre içinde üçüncüsü- göreve başlamak üzereydi.

Kaotik durum göz önüne alındığında, yeni başkanı seçme yetkisi esasen ordunun elindeydi. Salih, kıdem, siyasi deneyim veya eğitim açısından cumhurbaşkanlığı için çok az nitelikli görünse de, al-Ghashmi’nin suikastının ardından yarbay ve ordu komutan yardımcılığına terfi etmişti. Ordunun adayı olarak görev için teklif vermek için iyi bir konumdaydı. Böylece, 17 Temmuz 1978’de, saldırgan siyasi manevralardan sonra, ‘Ali’ Abdullah Salih, Kuzey Yemen’in cumhurbaşkanı ve ordu başkomutanı seçildi.

başkanı seçme yetkisi esasen ordunun elindeydi. Salih, kıdem, siyasi deneyim veya eğitim açısından cumhurbaşkanlığı için çok az nitelikli görünse de, al-Ghashmi’nin suikastının ardından yarbay ve ordu komutan yardımcılığına terfi etmişti. Ordunun adayı olarak görev için teklif vermek için iyi bir konumdaydı. Böylece, 17 Temmuz 1978’de, saldırgan siyasi manevralardan sonra, ‘Ali’ Abdullah Salih, Kuzey Yemen’in cumhurbaşkanı ve ordu başkomutanı seçildi.

Salih’in görevdeki ilk yılı umut verici değildi. Birçokları tarafından fırsatçı, kaba konuşan, aşiret savaşçısı olarak görevden alınan, Kuzey Yemen’in geleneksel siyasetinin kaba ve taklalarına hakim olamayan, Güney Yemen ile sınır savaşında suikast planlarından, darbe girişimlerinden ve askeri felaketten zar zor kurtuldu. Kontrolü elinde tutmak için aşiret üyelerine, yakın akrabalarına ve özellikle ulusal güvenlik aygıtı, ordu ve hava kuvvetlerinde hassas görevlere yerleştirdiği yedi erkek kardeşine güveniyordu.

Bununla birlikte, sonunda Kuzey Yemen’in kaotik siyasi ortamını nispeten istikrarlı bir ortama dönüştürdü. Ordudaki birçok kişi gibi Salih de doğası gereği otoriter bir milliyetçi ve devletçiydi. Ama aynı zamanda ulusal uzlaşma davasını da savundu. Bu nedenle, onun liderlik tarzı, merkez odaklı ve uzlaşmaya ve fikir birliği oluşturmaya yönelik arkadaş canlısı olma eğilimindeydi. Zamanla bu, ordunun özlemlerini sol eğilimli devletçilerin, yolun ortasındaki teknokratik, profesyonel ve ticari çıkarların yanı sıra muhafazakar aşiret ve dini liderlerin istekleriyle ilişkilendirdi. Ayrıca, eğitimli teknokratların bürokrasiyi yönetmesine izin verdiği için, hükümetin idari etkinliği önemli ölçüde arttı. Bu arada Salih, “partisiz” bir hükümete inansa da, ayrıca 1982’den sonra düzenli olarak toplanan bin üyeli Genel Halk Kongresi aracılığıyla dikkatli bir şekilde kontrol edilen popüler siyasi katılımı teşvik etti. Salih rejiminin artan meşruiyeti ve konsensüs inşa eden bir milliyetçi olarak sicili, Güney Yemen’in on yıllık bir savaştan sonra başlıca nedenleri arasındaydı. Sonuçsuz görüşmeler, 1989’da giderek cesaretini kıran iç siyasi sorunlarını Kuzey Yemen ile birleşerek çözmeye istekliydi. Birleşme için bir başka teşvik de, 1980’lerin ortalarında ortak sınırları boyunca keşfedilen büyük petrol yataklarından işbirliği içinde yararlanmak için birleşirlerse, Yemen’in her iki kesimine tahakkuk edecek ekonomik faydalar vaadidir. Güney Yemenliler Salih’te hayal kırıklığına uğramadılar, çünkü birleşmeden sonra onları yerleştirmek için sola doğru hareket etti.

Başkan Salih, yabancı liderlerle uğraşırken başlangıçta kendinden emin değildi, ancak deneyim kazandıkça bu değişti. Kapsamlı seyahatleri arasında hem Sovyetler Birliği’ne hem de Ocak 1990’da Amerika Birleşik Devletleri’ne yaptığı ziyaretler yer aldı. Aile bağları, Cumhurbaşkanı Salih’in kariyerinin gidişatını güçlü bir şekilde etkiledi ve kendi evliliğinden beş çocuğu oldu. Bununla birlikte, tarihsel olarak, ‘Ali’ Abdullah Salih’in başlıca başarısı, Yemen’in geleneksel aile odaklı hizip siyasetinin üstesinden gelmek ve vatandaşlarının uzun süredir devam eden tüm güneybatı Arabistan’ı tek bir devlette birleştirme hayalinin gerçekleşmesine izin veren siyasi istikrarı desteklemekti.

1994 yılında savaş yeniden patlak verdi. O yılın Haziran ayında, onun liderliğinde, Güney Yemen ile savaş sadece iki ay sonra sona erdi ve iki taraf nihai bir yeniden birleşme konusunda anlaştılar. 1997 gibi geç bir tarihte Salih, halen Başkanlık görevini sürdürüyordu.